অন্ধবিশ্বাস আৰু কু সংস্কাৰ
ভাব বিষয়কঃ
১) চমু উত্তৰ দিয়াঃ
ক) উৰাবাতৰি মানে কি?
উত্তৰ:- যিবোৰ বাতৰি সত্যৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত নহয়, অথচ অজ্ঞতাৰ কাৰণে বা মানুহক উত্তেজিত কৰি তুলিবৰ বাবেই উদ্দেশ্য প্ৰণোদিতভাৱে প্ৰচাৰ কৰা হয় আৰু চিন্তাশূন্য, বিবেকশূন্য কিছুলোকে সেই বাতৰিক সত্য বুলি বিশ্বাসো কৰে সেয়াই উৰাবাতৰি।
খ) কু সংস্কাৰ বুলিলে কি বুজা?
উত্তৰ:- যিবোৰ নীতি নিয়ম, ব্যৱস্থা, পৰম্পৰা এখন সুস্থ সমাজৰ পৰিপন্থী, সমাজৰ অগ্ৰগতিত গতিৰোধক হৈ থিয় দিয়ে সেইবোৰেই কুসংস্কাৰ।
গ) `অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ গধুৰ বোজা'। - কথাষাৰ কোনে কৈছিল?
উত্তৰ:- `অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ গধুৰ বুজা' - কথাষাৰ ড০ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণে কৈছিল।
বা
ড° সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণে কৈছিল।
ঘ) কোনখন সন্ধিৰ পিছত কেতিয়া অসম বৃটিছৰ অধীনলৈ যায়?
উত্তৰ:- ১৮২৬ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ইয়াণ্ডাবু সন্ধিৰ পিছত অসম বৃটিছৰ অধীনলৈ যায়।
বা
১৮২৬ চনত ইয়াণ্ডাবু সন্ধিৰ পিছত।
ঙ) অসমলৈ আহি শদিয়াৰ সেমেকা জলবায়ুত মিছনেৰীসকল কেনে ধৰণৰ ৰোগত আক্ৰান্ত হৈছিল?
উত্তৰ:- অসমলৈ আহি শদিয়াৰ সেমেকা জলবায়ুত মিছনেৰীসকল কলেৰা ৰোগত আক্ৰান্ত হৈছিল।
বা
কলেৰা ৰোগত আক্ৰান্ত হৈছিল।
প্ৰশ্ন নং ২। অন্ধবিশ্বাস মানে কি? অন্ধবিশ্বাসে সমাজত কেনে ধৰণৰ সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে লিখা।
উত্তৰ :- যিবোৰ বিশ্বাস বা ধাৰণা যুক্তিৰ ওপৰত প্ৰতিষ্ঠিত নহয়, বিজ্ঞানে যিবোৰ বিশ্বাসক, ধাৰণাক, ঘটনাক অসত্য আৰু অমূলক বুলি প্ৰতিপন্ন কৰিছে সেইবোৰেই অন্ধবিশ্বাস।
অন্ধবিশ্বাসে প্ৰেম, মমতা, মানৱতা আদি মানবীয় প্ৰমূল্যসমূহক আঘাত কৰি সভ্য মানৱ সমাজ এখনক কলুষিত কৰে। জনজীৱনৰ সুস্থ জীৱন ধাৰণৰ ব্যবস্থাটোক বিপৰ্যস্ত কৰি সমাজখনক অশান্ত আৰু অস্থিৰ কৰি তোলে। মানুহেই মানুহৰ শত্ৰু হৈ পৰে। সেয়েহে ড০ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণণে কৈছিল- “অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ গধুৰ বোজা।"
প্ৰশ্ন নং ৩। কি কি কাৰণত অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ দ্বাৰা জনসাধাৰণ প্ৰভাৱিত হয়?
উত্তৰ:- অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ দ্বাৰা জনসাধাৰণ প্ৰভাৱিত হোৱাৰ কাৰণসমূহ হল -
১) জ্ঞানৰ অভাৱৰ বাবেই মানুহ কুসংস্কাৰ, অন্ধবিশ্বাসৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়।
২) মানুহৰ নেতিবাচক দৃষ্টিভংগীৰ বাবে আৰু ভোগসৰ্বস্ব, অধ্যয়নবিমুখ চৰিত্ৰৰ বাবেও অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ আদিৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়।
৩)নেতৃত্বস্হানীয় লোকে স্বাৰ্থ সিদ্ধিৰ বাবে সমাজৰ ক্ষতিকাৰক কাম কৰিবলৈও কুন্ঠাবোধ নকৰাৰ ফলতো এচাম লোকে বিভিন্ন অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ আহিছে।
৪) ভ্ৰমণে মনৰ পৰিধি বহল কৰে। ভিতৰুৱা যোগাযোগ ব্যৱস্থাৰ সুবিধা নথকা অঞ্চলৰ বহু লোকে মনৰ ভাব বাহিৰৰ অঞ্চলৰ লোকৰ সৈতে বিনিময় কৰাৰ সুবিধা নাপায়। বিনিময় যদি নহয়েই, মনৰ দিগন্ত প্ৰসাৰিত হব কেনেকৈ? জনসাধাৰণৰ অন্ধবিশ্বাসী হোৱাৰ, কুসংস্কাৰ সাৱটি থকাৰ ইও এটা কাৰণ।
৫) সহজতে সকলো পোৱাৰ মনোবৃত্তিৰ বাবেও মানুহ অন্ধবিশ্বাসী হয়। কষ্ট নকৰাকৈ কম আয়াসতে মানুহক সকলো লাগে।
৬) বিজ্ঞান সন্মত মানসিকতাৰ অভাৱৰ বাবেও মানুহ অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ আদিৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হয়।
প্ৰশ্ন নং ৪। অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ আদি নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ কেনে ধৰণৰ আঁচনি গ্ৰহণ কৰিব পাৰি?
উত্তৰ:- অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ আঁতৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত সজাগতা হল এটা শক্তিশালী আহিলা। অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰে যে সমাজ এখনক পংগু কৰে, একৈশ শতিকাৰ সমাজ এখনক যে আকৌ আদিম স্তৰলৈ লৈ যায় সেইটো বুজি পাব লাগিব। সেয়েহে বিদ্যালয়ৰ পাঠ্যক্ৰমত এই বিষয়টি অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব লাগিব যাতে ছাত্ৰ- ছাত্ৰীয়ে অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰৰ ভয়াবহতা সৰুৰে পৰা বুজি পায়। বিদ্যালয় আৰু মহাবিদ্যালয় পৰ্যায়ত ৰচনা প্ৰতিযোগিতা বা তেনে ধৰণৰ অন্যান্য প্ৰতিযোগিতাৰে ছাত্ৰ ছাত্ৰীক জড়িত কৰিও সজাগতা আনিব পৰা যায়। তথ্যচিত্ৰ বা তেনেধৰণৰ প্ৰচাৰ মাধ্যমৰ জৰিয়তে জনসাধাৰণৰ মাজত সজাগতা অনাটো খুব জৰুৰী। জনসাধাৰণৰ মনৰ পৰা অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ আদি নিৰ্মূল কৰাৰ বাবে বৈজ্ঞানিক মানসিকতা গঢ় লৈ উঠাটো অত্যন্ত প্ৰয়োজন।
প্ৰশ্ন নং ৫। `ডাইনী', `সোপাধৰা' - এইবোৰ অন্ধবিশ্বাস। অন্ধবিশ্বাস বুলি জানিও কিছু লোকে এই বিষয় দুটাক লৈ উৰাবাতৰি প্ৰচাৰ কৰে আৰু বহুলোকে বিশ্বাস কৰিও লয়। ইয়াৰ কাৰণ কি কি বুলি ভাবা?
উত্তৰ:- `ডাইনী', `সোপাধৰা' - এইবোৰ অন্ধবিশ্বাস বুলি জানিও কিছুলোকে এই বিষয় দুটাক লৈ উৰাবাতৰি প্ৰচাৰ কৰে আৰু বহুলোকে বিশ্বাস কৰিও লয় - ইয়াৰ কাৰণ হল -
কিছু অসৎ প্ৰবৃত্তিৰ লোকৰ ন্যস্তস্বাৰ্থ সিদ্ধি কৰা। তেওঁলোকে ইমাণ চতুৰালিৰে অন্ধবিশ্বাসবোৰ প্ৰচাৰ কৰে যে অশিক্ষিত মানুহৰ কথা বাদেই শিক্ষিত সমাজেও সেইবোৰ বিশ্বাস কৰি লয়। তাৰ দ্বাৰা সেই অসৎ প্ৰবৃত্তিৰ লোকজনৰ কিবা এটা স্বাৰ্থ সিদ্ধি হয়। কিছুমান দুষ্ট প্ৰকৃতিৰ লোকে সমাজক ভীতিগ্ৰস্ত আৰু অস্থিৰ কৰি তুলিবলৈও উৰাবাতৰি প্ৰচাৰ কৰে।
প্ৰশ্ন নং ৬। তোমালোকৰ অঞ্চলত প্ৰচলিত অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ আদি তোমাৰ চকুত পৰিছে নেকি?
সেইবোৰ নিৰাময়ৰ বাবে তোমাৰ ফালৰ পৰা কি কি ব্যৱস্থা লবা - এই বিষয়ে এটি টোকা প্ৰস্তুত কৰা।
উত্তৰ:- বৰ্তমান এই একৈশ শতিকাৰ অত্যাধুনিক সমাজখনতো অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ আদিৰ প্ৰচলন দেখা পোৱা যায়, যি আমাৰ সমাজখনক পশ্চাদপদ কৰি ৰাখে। দেখা গৈছে যে `ডাইনী' বুলি উৰাবাতৰি প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপে যি বৰ্বৰ ঘটনা সংঘটিত হয়, সেই অমানবীয় ঘটনাত শতকৰা নব্বৈ ভাগৰো অধিক ক্ষেত্ৰত মহিলা সকলেই আক্ৰান্ত হয়। `সোপাধৰা' বুলি উৰাবাতৰি প্ৰচাৰৰ ফলস্বৰূপে অচিনাকি আৰু প্ৰায় ক্ষেত্ৰতে বিশেষ ভাৱে সক্ষম লোকেই আক্ৰান্ত হোৱা দেখা গৈছে। সেয়েহে এনেবোৰ অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ আমাৰ মাজৰ পৰা আতৰাবলৈ হলে সমাজত, ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ মাজত সজাগতা বৃদ্ধি কৰিব লাগিব। মানুহৰ মনবোৰ যাতে সকলো কথা বৈজ্ঞানিক দৃষ্টিভংগীৰে বিবেচনা কৰিব পাৰে তাৰ বাবে উপযুক্ত ভাৱে শিক্ষিত কৰি তুলিব লাগিব। অন্যান্য সামাজিক, ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক সমস্যাসমুহ সমাধানৰ লগতে জনসাধাৰণৰ মাজত সামাজিক মনস্তাত্বিক জাগৰণৰো সৃষ্টি কৰা উচিত।
প্ৰশ্ন নং ৭। বাখ্যা কৰা ঃ
ক) অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ গধুৰ বোজা।
উত্তৰ:- `অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ গধুৰ বোজা'- উদ্ধৃত বাক্যশাৰী আমাৰ পাঠ্যপুথিৰ অন্তগৰ্ত `অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ' নামৰ প্ৰবন্ধটিৰ পৰা তুলি দিয়া হৈছে। লিখক জয়ন্ত মাধৱ বৰা।
দূষিত বায়ু, অবাঞ্চিত বিশৃংখল শব্দ, মাটি, পানী এইবোৰৰ প্ৰদূষণে আমাৰ চৌপাশৰ পৰিৱেশ যেনেদৰে প্ৰদূষিত কৰি মানুহৰ সুস্হ জীৱন ধাৰণৰ প্ৰণালীত প্ৰতিকূলতাৰ সৃষ্টি কৰে, ঠিক সেইদৰে অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰেও প্ৰেম, মমতা, মানৱতা আদি মানৱীয় প্ৰমূল্য সমূহক আঘাত কৰি সভ্য মানৱ সমাজ এখনক কলুষিত কৰে। জনজীৱনৰ সুস্থ জীৱন ধাৰণৰ ব্যৱস্থাটোক বিপৰ্যস্ত কৰি সমাজখনক অশান্ত আৰু অস্থিৰ কৰি তোলে। অথচ এই অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ, উৰাবাতৰিৰ অপপ্ৰচাৰ মানুহেই সৃষ্টি কৰে।মানুহেই মানুহৰ শত্ৰু হৈ পৰে। সেই অৰ্থত অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ গধুৰ বোজা।
খ) সংস্কাৰ এক জীৱন পদ্ধতি।
উত্তৰ:- `সংস্কাৰ এক জীৱন পদ্ধতি'-উদ্ধৃত বাক্যশাৰী আমাৰ পাঠ্যপুথিৰ অন্তগৰ্ত `অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ' নামৰ প্ৰবন্ধটিৰ পৰা তুলি দিয়া হৈছে। লিখক জয়ন্ত মাধৱ বৰা।
যিবোৰ নীতি নিয়ম, ব্যবস্থা, পৰম্পৰা এখন সুস্থ সমাজৰ পৰিপন্থী, সমাজৰ অগ্ৰগতিত গতিৰোধক হৈ থিয় দিয়ে সেই বোৰেই কুসংস্কাৰ। সংস্কাৰ এক জীৱন পদ্ধতি। কিন্তু সেই সংস্কাৰে যদি মানুহৰ সভ্যতাক নতুন নতুন চিন্তাৰে উজ্জীৱীত কৰি সময়ৰ লগত দৌৰাৰ পৰিৱৰ্তে স্থিতাৱস্থাক বাহাল ৰাখে, তেন্তে সেই সংস্কাৰ আদৰণীয় নহয়। কুসংস্কাৰে মানুহৰ চিন্তাক দিগন্তক প্ৰসাৰিত নকৰে।
গ) মানুহ শিক্ষিত হৈছে, কিন্তু সেই অনুপাতে হৈছে অধ্যয়নবিমুখ।
উত্তৰ:- `মানুহ শিক্ষিত হৈছে, কিন্তু সেই অনুপাতে হৈছে অধ্যয়নবিমুখ'। - উদ্ধৃত বাক্যশাৰী আমাৰ পাঠ্যপুথিৰ অন্তগৰ্ত জয়ন্ত মাধৱ বৰাৰ ৰচিত প্ৰবন্ধ `অন্ধবিশ্বাস আৰু কুসংস্কাৰ' ৰ পৰা তুলি দিয়া হৈছে।
বৰ্তমান যুগৰ উন্মত্ত ভোগবাদে শিক্ষাক জ্ঞান আহৰণৰ আহিলাৰ পৰিৱৰ্তে এটা চাকৰি লাভ কৰাৰ অনিবাৰ্য পথ হিচাপেহে পৰিনত কৰাইছে। কৃচ্ছ সাধনাই হল জীৱনৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ সাধনা। অথচ এই কৃচ্ছ সাধনাৰ পৰা আজিৰ মানুহক বহু দূৰলৈ আতৰাই নিছে ভোগ - বিলাস আৰু সস্তীয়া আনন্দ আহৰণৰ প্ৰৱণতাই।সমাজত বিশৃংখল পৰিবেশৰ সৃষ্টি হোৱাৰ, অপ্ৰীতিকৰ পৰিস্থিতি সৃষ্টি হোৱাৰ, অমানবীয় কাৰ্যকলাপ সংঘটিত হোৱাৰ এটা অন্যতম কাৰণ হৈছে বৰ্তমান সময়ৰ মানুহৰ অনিয়ন্ত্ৰিত আবেগ। আবেগ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব নোৱাৰাৰ এটা মূল কাৰণ হৈছে অধ্যয়নবিমুখিতা। মানুহ শিক্ষিত হৈছে, কিন্তু সেই অনুপাতে হৈছে অধ্যয়ন বিমুখ।
ভাষা- বিষয়কঃ
৮) উদাহৰণটো চাই বাক্যকেইটা কৰা :
উদাহৰণ:
মানবীয় - অমানবীয়
সজাগতা - অসজাগতা
সামাজিক - অসামাজিক
ৰাজনৈতিক - অৰাজনৈতিক
সাংবিধানিক - অসাংবিধানিক
প্ৰচাৰ - অপপ্ৰচাৰ।
৯) তলৰ শব্দবোৰৰ বিপৰীত অৰ্থ বুজোৱা শব্দবোৰ লিখাঃ
ইতিবাচক - নেতিবাচক
সৎ - অসৎ
যোগাত্মক - বিয়োগাত্মক
সক্ষম - অক্ষম
অভিশাপ - আশীৰ্বাদ।
১০) পাঠত উল্লেখ থকা পাঁচোটা যুৰীয়া শব্দ বিচাৰি উলিওৱা।
উত্তৰঃ
১১) বাক্য ৰচনা কৰাঃ
মৌলিক অধিকাৰ : ভাৰতীয় সংবিধানে নাগৰিক সকলক কিছুমান মৌলিক অধিকাৰ প্ৰদান কৰিছে।
অমানবীয় কাৰ্য : অন্ধবিশ্বাসৰ কবলত পৰি কিছুমান মানুহে অমানবীয় কাৰ্যও সংঘটিত কৰে।
প্ৰচাৰ মাধ্যম:- সমাজত সজাগতাৰ সৃষ্টিত প্ৰচাৰ মাধ্যমৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ দায়িত্ব আছে।
সজাগতা সভা : সজাগতা সভা আয়োজন কৰি সমাজৰ মানুহবোৰ অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰৰ পৰা কিছু পৰিমানে হলেও বচাব পাৰি।
স্বাৰ্থান্বেষী লোক :- প্ৰত্যেক সমাজতেই স্বাৰ্থান্বেষী লোক থাকেই।
আদিম স্তৰ : অন্ধবিশ্বাস, কুসংস্কাৰ আদিয়ে সমাজ এখনক পশ্চাদপদ কৰি আদিম স্তৰলৈ অৱনমিত কৰে।
Next Chapter: ভাৰতৰ বৈচিত্ৰ্য মাজত ঐক্য All questions and answers
